راهنمایی برای انتخاب، خرید و مراقبت از فرزهای دندانپزشکی

فرزهای دندانپزشکی که در انگلیسی به اون‌ها Dental burs گفته می‌شه، وسیله‌های دقیقی هستند که به دور یک محور می‌چرخند. دندون‌پزشک از این ابزارها برای برش، ساییدن، و شکل‌دادن به دندون‌ها و استخون‌ها استفاده می‌کنه. فرزها از موادی مثل کاربید تنگستن، الماس و فولاد ساخته شدن و اشکال، اندازه‌ها و سنگ‌‌هایی که در قسمت نوک اون‌ها قرار گرفته با هم متفاوته؛ برای مثال، برخی از فرزها برای از بین‌بردن پوسیدگی استفاده می‌شن، اما برخی دیگه برای شکل‌دادن به مواد ترمیم و صاف‌کردن سطوح کاربرد دارن.

در این راهنما شما رو با انواع فرزهای دندان‌پزشکی و روش مراقبت از اون‌ها آشنا می‌کنیم تا بتونید فرزهای خوبی رو بخرید و برای مدت طولانی از اون‌ها استفاده کنید.

فرزهای دندانپزشکی

انواع فرزهای دندانپزشکی

فرزهای دندانپزشکی از نظر شکل قسمت سر (که بیشترین کاربرد رو مشخص می‌کنه) به انواع زیر طبقه‌بندی می‌شن.

• فرزهای گرد (Round Bur): این فرزها دارای سر کروی هستن و برای ورود اولیه به ساختار دندون، ایجاد نقاط دسترسی و از بین بردن پوسیدگی مناسب هستن.
• فرزهای مخروطی معکوس (Inverted Cone Burs): این فرزها مخروطی‌شکل هستند، اما راس مخروط اون‌ها در قسمت پایین قرار گرفته. برای ایجاد بریدگی و آماده‌سازی حفره، صاف‌کردن کف و از بین‌بردن پوسیدگی استفاده می‌شن. قطر پهن و رویه صاف به اون‌ها اجازه می‌ده تا در قسمت‌های تنگ جا بشن.
• فرز گلابی‌شکل (Pear-shaped Burs): شکل سر این فرزها، اشکی و یا گلابی‌شکله و برای ایجاد حفره‌های صاف و گرد و آماده‌سازی اکلوزال مفید هستن. اون‌ها اغلب طوری حفره دندون رو شکل می‌دن که فشار وارده بر مواد پرکننده، کم بشه.
• فرزهای درز مستقیم (Straight Fissure Burs): این فرزها، استوانه‌ای با اضلاع صاف هستن و برای برش سطوح صاف، ایجاد دیوارهای موازی و از بین بردن ترمیم‌های قدیمی استفاده می‌شن.
• فرزهای شیار مخروطی (Tapered Fissure Burs): استوانه‌ای هستند، اما به‌سمت انتها باریک‌تر می‌شن. این فرزها برای ایجاد دیواره‌های مخروطی‌شکل و از بین بردن پوسیدگی استفاده می‌شن. اون‌ها همچنین برای آماده‌سازی تاج مفید هستن.
• فرز با برش در انتها (End Cutting Burs): تیغه‌های برش به‌جای کناره‌ها در انتها قرار دارند. این فرز برای تمیزکردن دیواره‌های داخلی حفره بدون تأثیر بر ساختار دندان مجاور استفاده می‌شن. اون‌ها برای شکل‌دادن به کف حفره دندان مزیال و دیستال برای حفره‌های کلاس II با طرفین صاف استفاده می‌شن.
• فرزهای فیشور برش متقاطع (Cross-cut Fissure Burs): مشابه فرزهای شکاف مستقیم یا مخروطی، اما با برش‌های عرضی در امتداد تیغه. این فرزها در برش‌های متقاطع راندمان برش رو افزایش و تجمع زباله رو کاهش می‌دن.

بقیه انواع فرزهایی که برای دندون‌پزشکی استفاده می‌شن، موارد زیر هستن:

• فرز الماس (Diamond Burs)
• فرزهای اتمام کار (Finishing Burs)
• فرزهای شعله‌ای شکل (Flame-shaped Burs)
• فرز چرخ (Wheel Burs)
• فرز توپ (Ball Burs)
• فرز نیزه‌ای (Spear burr)
• فرز مخروطی دوگانه (Double conical burr)
• فرز مخروطی (Conical burr)
• فرز تورپدو (Torpedo burr)
• فرز ونیر (Veneer burr)
• فرز فوتبال (Football burr)
• فرز سیلندری (Cylindrical burr)

دندون‌پزشک به‌طور معمول به همه این فرزها نیاز داره. پس برای خرید فرزهای دندانپزشکی، بهتره یه ست کامل یا نسبتا کامل رو انتخاب کنین. البته برخی از فرزها که استفاده بیشتری دارن، ممکنه زودتر خراب بشن و نیاز باشه به‌طور مستقل خریداری بشن.

برخی از انواع فرزهای دندانپزشکی

راهنمای خرید فرز

فرزهای دندانپزشکی از مواد مختلفی مثل فولاد وانادیوم، فولاد تندبر و فولاد کاربید ساخته شدن. برای خرید فرزهای دندانپزشکی لازمه ویژگی‌های هرکدوم از این مواد رو در نظر بگیرین:

• فولاد وانادیوم: کم‌هزینه‌ترینه اما سریع فرسوده می‌شه. اگر سرعت کار پایین باشه، می‌شه برش‌های دقیقی ایجاد کرد.
• فولاد تندبر: تعادل خوبی بین هزینه و دوام داره. سختی (temper) رو در سرعت‌های بالا حفظ می‌کنه.
• فولاد کاربید: گرون‌ترین و ماندگارترین فولاد برای فرزهای دندانپزشکیه. لبه‌های تیز اون مدت‌های طولانی بدون تغییر باقی می‌مونن و برای استفاده در سرعت‌های بالا مناسب هستن.

علاوه‌بر فولاد‌های مختلف، فرزهای دندانپزشکی می‌تونن از الماس هم ساخته بشن. با توجه به سختی فوق‌العاده الماس، این فرزها برای خردکردن بافت دندان و برش پرسلن استفاده می‌شن و بیشتر با هندپیس‌های پرسرعت کاربرد دارن تا سطح خشنی رو به جا بگذارن.

به‌اضافه درنظر گرفتن شکل و جنس فرزهای دندانپزشکی، لازمه برای خرید، موارد زیر رو هم در نظر بگیرین:

• تناسب مناسب: اطمینان حاصل کنید که اندازه ساقه فرز با نوع هندپیس شما مطابقت داره.
• پوشش و اندازه سنگ‌ریزه: به پوشش و اندازه سنگ‌ریزه‌ها توجه کنین، سنگ‌ریزه‌های درشت برای حذف عمده و دانه‌های ریزتر برای پرداخت مناسب هستن.
• تحمل گرما: بررسی کنید که فرز می‌تونه روش‌های استریلیزاسیون گرم، به‌ویژه اتوکلاو رو تحمل کند یا نه.
• شهرت برند: فرزها رو از برند‌ها و ارائه‌دهنده‌های معتبر بخرید تا مطمئن بشید که کیفیت خوبی دارن.

تعویض سر فرز

راهنمای مراقبت از فرزهای دندانپزشکی

مراقبت مناسب از فرزهای دندانپزشکی، باعث می‌شه که طول عمر اون‌ها افزایش پیدا کنه و کاراییشون زیاد بشه. برای مراقبت از فرزهای دندانپزشکی موارد زیر رو در نظر بگیرین:

• تمیزکردن دستی: قبل از استریل‌کردن، فرزها باید به‌صورت دستی با برس تمیز بشن.
• تمیزکردن اولتراسونیک: در این روش از امواج اولتراسونیک در محلول تمیزکننده برای جدا‌کردن مواد زائد از فرزها استفاده می‌شه.
• شست‌و‌شو: پس از تمیزکردن دستی یا اولتراسونیک، فرزها باید به‌طور کامل با آب مقطر شسته بشن تا محلول تمیزکننده از بین بره.
• ضدعفونی: فرزها رو می‌شه در محلول ضدعفونی‌کننده مخصوص خیس کرد تا میکروارگانیسم‌های باقی‌مونده از بین برن.
• اتوکلاو: فرزها باید قبل از اتوکلاو به‌طور کامل خشک بشن، در غیر این صورت ممکنه زنگ بزنن
• استریلیزاسیون شیمیایی: برخی از فرزها، به‌ویژه آون‌هایی که دارای مواد یا پوشش‌های حساس هستن، ممکنه نیاز به استریل‌کردن با محلول‌های خاصی مثل گلوتارآلدئید داشته باشن.
• نگهداری خشک: پس از استریل‌کردن، فرزها باید در محیط خشک و استریل نگهداری بشن.
• ذخیره‌سازی جدا: برای جلوگیری از آلودگی متقابل و آسیب فیزیکی، باید فرزها رو جدا از وسایل دیگه نگهداری کرد.
• استفاده از روان‌کننده‌ها: برخی از فرزها، به‌ویژه انواع پرسرعت، به روان‌کاری نیاز دارن.
• اجتناب از روغن‌کاری بیش از حد: روغن‌کاری بیش از حد می‌تونه مواد زائد رو جذب فرز کنه.
• سفت‌کردن به‌اندازه: هنگام قراردادن فرز در هندپیس، فرز رو بیش از حد سفت نکنین، چون ممکنه ترک بخوره یا بشکنه.