هوش مصنوعی در دندانپزشکی؛ تاریخچه، مزایا و کاربردها

امروزه هوش مصنوعی به روش‌های مختلف در زندگی افراد جامعه وجود دارد از دستیارهای مجازی صوتی مانند سیری و الکسا گرفته تا خودروهای خودران که خودشان هدایت ماشین را برعهده دارند. حوزه‌ی دندانپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نیست و هوش مصنوعی به کمک بیماران و دندانپزشک‌ها آمده است.

هوش مصنوعی در دندانپزشکی روش‌های زیادی برای کمک به دندانپزشکان در انجام درمان با دقت برعهده دارد. از شناسایی دندان پوسیده گرفته تا ایجاد برنامه‌های درمانی سفارشی برای بیمار که در زمان ویزین صرفه‌جوی می‌کند. این در حالی است که  ابزارهای هوش مصنوعی در مقایسه با معاینات دستی برای تشخیص مشکلات دندان به زمان بسیار کمتری احتیاج دارند.

بر اساس مطالعه مجله تحقیقات دندانپزشکی، مدل هوش مصنوعی CNN می‌تواند به‌طور کامل نوع پوسیدگی دندان را شناسایی کند. این مدل می‌تواند 2417 رادیوگرافی تک دندانی را بررسی کند و در 92.5 درصد مواقع وجود پوسیدگی را به درستی حدس بزد.

در این مطلب قصد دارید به بررسی نقش هوش مصنوعی در دندانپزشکی بپردازیم و تاریخچه، مزایا و کاربرد این فناوری آینده‌نگر را بررسی کنیم.

تاریخچه هوش مصنوعی در دندانپزشکی

اگرچه این روزها هوش مصنوعی تبدیل به یک موضوع داغ شده است اما مفهوم رایانه‌ای که بتواند برای خودش فکر کند از سال 1950 وجود داشته است.

در عرصه دندانپزشکی، هوش مصنوعی راه خود را از طریق پروتزهای دندانی باز کرده است. این شاخه از دندانپزشکی بر روی جایگزینی دندان‌ها و ساختارهای فک از دست رفته با مدل‌های مصنوعی تمرکز دارد. در دهه 1990، دانشمندان با کمک (Computer Aided Models) مدل‌های کامپیوتری دندان انسان را طراحی کردند. CAM می‌تواند مدل‌های سه‌بعدی روکش‌های دندان را بر اساس ترجیحات افراد و تنها با نگاه کردن به دندان‌های باقی‌مانده‌اش طراحی و ایجاد کند. سپس این مدل‌ها را می‌توان چاپ کرد در نتیجه کل فرآیند دستی ریخته‌گری پروتزها آسان‌تر و سریع‌تر می‌شود.

همچنین در سال 2007، یادگیری ماشینی اولین فناوری بود که رادیوگرافی‌ها و تصاویر دندان را برای بررسی پوسیدگی دندان تجزیه و تحلیل کرد. پس از آموزش بر روی مجموعه داده‌های کافی، رایانه‌ها نسبت به متخصصان انسانی می‌توانند رادیوگرافی‌ها را موثرتر بخوانند و ناهنجاری‌ها را در دندان‌ها سریع‌تر تشخیص دهند. از آن زمان، استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی در دندانپزشکی رایج شده است. آن‌ها اکنون در تجزیه و تحلیل اشعه ایکس و CBCT، تشخیص بیماری‌های پریودنتال، پیش‌بینی نتایج درمان و حتی تشخیص سرطان‌های دهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربرد هوش مصنوعی در دندانپزشکی

در دندانپزشکی عمومی، هوش مصنوعی به‌عنوان یک نیروی دگرگون‌کننده ظاهر شده است که شیوه‌های سنتی را تغییر داده و ابعاد جدیدی را در مراقبت از بیماران معرفی می‌کند. برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی در دندانپزشکی دامنه‌های مختلفی را شامل می‌شود که عبارتند از:

– تشخیص: الگوریتم‌های هوش مصنوعی به‌طور قابل توجهی دقت و سرعت تشخیصی را افزایش می‌دهند. آن‌ها رادیوگرافی‌ها و تصاویر داخل دهانی را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا آسیب‌شناسی‌هایی مانند پوسیدگی، بیماری‌های پریودنتال و سرطان‌های دهان را در مراحل اولیه تشخیص دهند که معمولاً از روش‌های مرسوم از نظر سرعت و دقت پیشی گرفته‌اند.

– برنامه ریزی درمان: سیستم‌های هوش مصنوعی با تجزیه و تحلیل مجموعه گسترده‌ای از داده‌های بیمار، از جمله سوابق دندانپزشکی گذشته، تصاویر رادیوگرافیک و حتی اطلاعات ژنتیکی در برخی موارد، به توسعه برنامه‌های درمانی کارآمدتر و موثرتر کمک می‌کنند.

– مراقبت از بیمار: ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای شخصی‌سازی تعاملات با بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ این تعاملات شامل طیف گسترده‌ای از مراقبت‌ها می‌شود، از ارائه توصیه‌های بهداشتی دهان و دندان بر‌اساس ارزیابی‌های ریسک فردی گرفته تا پاسخ به سؤالات بیمار از طریق ربات‌های گفتگوی هوشمند است.

این در حالی است که ا بزارهای پیش‌بینی هوش مصنوعی می‌توانند تشخیص دهند که آیا یک ضایعه در دهان می‌تواند سرطانی شود یا خیر. در تحقیقات اخیر برای بررسی توانایی هوش مصنوعی در دندانپزشکی با هدف تشخیص سرطان دهان، هوش مصنوعی را با دندانپزشکان واجد شرایط مقایسه کرده‌اند؛ در حالی‌که 23 دقیقه طول کشید تا متخصصان سرطان را با دقت 81 درصد کشف کنند، هوش مصنوعی نتایج مشابهی را تنها در 38.7 ثانیه به دست آورد!

در این مطالعه پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که الگوریتم‌های یادگیری ماشینی می‌توانند دقت و کارایی تشخیص سرطان دهان و مشکلات دندانی را بهبود بخشند و یک ابزار تشخیصی ارزشمند در عمل بالینی باشند.

مزایا استفاده از هوش مصنوعی در دندانپزشکی

تصور کنید بدون مراجعه به مطب دندانپزشکی بتوانید دندان‌های خود را سالم نگه دارید؛ هیجان‌انگیز نیست؟ به لطف پیشرفت‌های هوش مصنوعی در دندانپزشکی، اکنون این امکان وجود دارد.

پیشرفت‌های اخیر در هوش مصنوعی باعث ایجاد نرم‌افزارهای نوآورانه‌ای مانند Dental Monitoring Tools شده است. با کمک این نرم‌افزار، پزشکان می‌توانند از راه دور پیشرفت درمان خود را بررسی و کنترل کنند. همچنین به جای اینکه هر 4 تا 6 هفته یک‌بار به دندانپزشک خود مراجعه کنید، می‌توانید معاینه دندان‌های خود را در خانه انجام دهید. این نرم‌افزار با ثبت تصاویر داخل دهانی با کیفیت بالا به شما کمک می‌کند تا به صورت مجازی با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما حتی می‌تواند سلامت لثه و بهداشت دهان و دندان شما را در حین نظارت بر درمان ارتودنسی نامرئی شما را نیز تشخیص دهد.

این در حالی است که نرم‌افزار مجهز به هوش مصنوعی به بیماران دلگرمی بیشتری می‌دهد. در واقع با مشاهده تصاویر تفسیر شده توسط هوش مصنوعی، بیماران می‌توانند به راحتی از وضعیت دندان و دهان خود مطلع شوند و این باعث می‌شود که بدانند که چرا ضروری است که درمان دریافت کنند.  در نتیجه منجر به افزایش اعتماد بین پزشک و بیمار و نتایج بهتری در روند سلامتی می‌شود.

علاوه بر این رایانه‌های هوشمند می‌توانند قرار ملاقات‌ها و پیگیری‌ها را برنامه‌ریزی کنند، کارهای اداری را در دست بگیرند، و به‌طور خودکار کارهای بیشتری انجام دهند. امروزه بسیاری از مطب‌های دندانپزشکی از هوش مصنوعی به‌عنوان دستیار مجازی برای انجام کارهای اداری استفاده می‌کنند. این در حالی است که این فناوری می‌تواند علاوه بر  نگهداری از سوابق بیمار، در دادن اطلاعات از سابقه‌ی بیماری هر مریض به پزشک کمک کند.

آینده هوش مصنوعی در دندانپزشکی

هوش مصنوعی نه تنها در زمینه دندانپزشکی بلکه کل جهان را در راه مدرن‌سازی قرار داده است. هوش مصنوعی با توانایی تشخیص سریع‌ و بی‌نظیر بسیاری از کارها را بهتر از ما انجام می‌دهد.

با استفاده از ابزارهای مجهز به هوش مصنوعی، می‌توانیم به دنبال پوسیدگی دندان باشیم، عفونت‌ها را در انتهای سطوح دندان و استخوان ببینیم و حتی بگوییم که اگر یک برنامه درمانی خاص را انتخاب کنیم، چه اتفاقی می‌افتد. اما آیا جایگزینی دندانپزشکان به اندازه کافی عاقلانه است؟

بر اساس یک نظرسنجی، اکثر بیماران از اینکه هوش مصنوعی دست‌های رباتیک خود را در دهان‌شان قرار دهد، ناراضی هستند. برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که وقتی پای سلامتی‌شان به میان می‌آید نمی‌توانند به رایانه‌ها اعتماد کنند.

دندانپزشکی یک کاردستی روانی حرکتی است که با یک جفت دست ماهر انجام می‌شود. خوب بودن در این حرفه نیازمند سال‌ها تمرین و تلاش است. بنابراین اگر شما یک دندانپزشک هستید، مطمئن باشید که هیچ‌کس نمی‌تواند حرفه‌ای شما را برعهده بگیرد.